کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند؟

در این مقاله در مورد کنتاکتورها صحبت خواهیم کرد. ما توضیح خواهیم داد که کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند. همچنین نحوه سیم کشی کنتاکتور و تفاوت کنتاکتور و رله را توضیح خواهیم داد.

کنتاکتور چیست؟

یک کنتاکتور وسیله ای است که مدار قدرت برقی را قطع و وصل می کند. به عنوان مثال، ما معمولا از کنتاکتور برای روشن و خاموش کردن یک موتور الکتریکی استفاده می کنیم.

ویدئوی مربوط به این پست در مرکز تحقیقات موسسه موتور درایو ترجمه و زیر نویس شده است که در ادامه مشاهده می کنید

چرا از کنتاکتور استفاده می شود.

حالا ممکن است بپرسید چرا باید از کنتاکتور استفاده کنیم؟ آیا نمی توانیم موتور را مستقیماً به PLC وصل کنیم؟ خوب، پاسخ کوتاه نه است.

چرا؟ زیرا شما نمی خواهید یک موتور الکتریکی ولتاژ بالا را مستقیماً به PLC گران قیمت ظریف خود وصل کنید. در صورت وجود هرگونه نوسان الکتریکی در سمت موتور، این به کارت های PLC آسیب می رساند.

 بنابراین، کاری که ما انجام می دهیم، از یک کنتاکتور برای اتصال غیر مستقیم و ایمن PLC به موتور استفاده می کنیم. شاید بپرسید منظور ما از غیر مستقیم چیست؟

خوب، بیشتر کنتاکتورها یک سیم پیچ ولتاژ پایین دارند. خروجی PLC را به این سیم پیچ وصل می کنیم. این سیم پیچ معمولا با یک سیگنال 24 ولت DC کار می کند.

هنگامی که سیم پیچ انرژی می گیرد، یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد می شود. سپس این میدان الکترومغناطیسی باعث می شود که سه کنتاکت کنتاکتور بسته شود و بدین ترتیب برق 3 فاز به موتور می رسد و می تواند آن را روشن کند. به نظر جادویی می رسد، درست است؟

با این ساختار هیچ ارتباط الکتریکی بین بوبین و کنتاکتها وجود ندارد. کنتاکتها از طریق میدان الکترومغناطیسی تولید شده توسط بوبین باز و بسته می شوند.

در حالت عادی و زمانی که بوبین تحریک نشده است کنتاکت ها باز هستند و وقتی سیگنال 24 ولتی DC از PLC ارسال می شود، بوبین برق دار شده، کنتاکت ها بسته می شوند و موتور روشن می شود.

با این تنظیمات، هیچ ارتباط مستقیمی بین PLC و موتور وجود ندارد. . به این ترتیب می توانید یک موتور الکتریکی با ولتاژ بالا را به طور غیرمستقیم و ایمن روشن و خاموش کنید و مطمئن باشید که در صورت وجود هرگونه نوسان الکتریکی در سمت موتور، کارت PLC شما آسیب نمی بیند. این یکی از دلایلی است که از کنتاکتور استفاده می کنیم.

دلایل دیگری هم وجود دارد که از مقایسه کنتاکتور با کلیدهای دستی بدست می آید.

• با کنتاکتورها می توان مدارهای اتوماسیون صنعتی ساده را اجرا کرد.
• با استفاده از کنتاکتور می توان کار کنترل را از راه دور و در محل اپراتور انجام داد.
• در صورت قطع برق دستگاه خاموش می شود و به فرمان مجدد نیاز دارد و برای دستگاه ایمنی ایجاد می کند.

مقایسه کنتاکتور و رله

حالا که بررسی کردیم چرا ما از کنتاکتور استفاده می کنیم. ممکن است بخواهید بدانید که کنتاکتور چه تفاوتی با رله دارد؟ ممکن است بگویید … یک رله هم به همان صورت کار می کند. نمی توانیم ما از رله به جای کنتاکتور برای راه اندازی و کار موتور استفاده کنیم؟

پاسخ به این سوال نه است! یک رله هم مشابه یک کنتاکتور کار می کند. این بدین معنی است که رله هم بوبین و تعدادی کنتاکت دارد. هنگامی که بوبین برق دار می شود، کنتاکتها بسته خواهد شد. این همان روشی است که کنتاکتور کار می کند، درست است؟

اما تفاوت اینجاست… معمولاً از رله برای دستگاه های کوچکتر با مقدار جریان و ولتاژ کمتر استفاده می شود. با این حال، یک کنتاکتور برای دستگاه های بزرگتر با میزان جریان و ولتاژ بالاتر استفاده می شود.

بنابراین از رله برای روشن و خاموش کردن دستگاه های کوچک و کنتاکتورها برای روشن و خاموش کردن دستگاه های بزرگتر استفاده می شود. بسیار ساده! البته کنتاکتور معمولا کنتاکتهای بیشتری هم دارد و علاوه بر کنتاکتهای اصلی تعدادی کنتاکتهای کمکی هم دارد.

نحوه سیم کشی کنتاکتور

خوب، اجازه بدهید مقداری در مورد ترمینال های کنتاکتورها صحبت کنیم.

1) ترمینال های بوبین

در قسمت جلوی کنتاکتور، دو ترمینال برای اتصال سیم های ورودی به بوبین کنتاکتور با نام های A1 و A2 را مشاهده خواهید کرد. از اینجاست که می‌توانیم یک برق 24 ولتی DC را به سیم‌پیچ وصل کنیم تا آن را تحریک کنیم.

ترمینال سیم A1 جایی است که سیم سیگنال مثبت 24 ولت DC و ترمینال سیم A2 جایی است که سیم سیگنال منفی 24 ولت DC وصل می شود.

بدیهی است که دلیل اینکه ما یک برق 24 ولتی DC را به این ترمینال ها وصل می کنیم این است که بوبین با برق 24 ولت DC برای این کنتاکتور کار می کند.

برای برخی دیگر از کنتاکتورها، این سیم پیچ ممکن است با ولتاژهای مختلف مانند 12 ولت DC یا شاید 220 ولت DC کار کند.

بسته به نوع کنتاکتور، بوبین کنتاکتور همچنین می تواند با ولتاژ AC کار کند. برای مثال، بوبین کنتاکتور ممکن است با برق AC ولتاژ 24، 120 یا 220 ولت کار کند.

بنابراین قبل از اتصال سیم ها به بوبین کنتاکتور، ابتدا باید ولتاژ بوبین را بررسی کنید. بیشتر کنتاکتورها، مانند آنچه در اینجا داریم، با برق 24 ولت DC (روتین سیستم های کنترل) کار می کنند.

2) ترمینال کنتاکتها

در طرف دیگر کنتاکتور، ما شش ترمینال متصل به کنتاکتها داریم. ترمینالها در بالا از چپ به راست با L1، L2 و L3 برچسب گذاری شده اند. و ترمیناهای متصل به کنتاکتها در پایین از چپ به راست با T1، T2 و T3 برچسب گذاری شده اند.

ترمینال های L1، L2 و L3 محل اتصال سیم های برق به کنتاکتور هستند. ترمینال های T1، T2 و T3 محل اتصال سیم های دستگاه به کنتاکتور هستند.

کنتاکت L1 به کنتاکت T1، کنتاکت L2 به کنتاکت T2 و کنتاکت L3 به کنتاکت T3 وصل می شود.

همه کنتاکتهای کنتاکتور ما به طور معمول باز هستند. (NO). با قطع شدن برق بوبین، دستگاه متصل به پایانه های T2، T1 و T3 برق ندارد. هنگامی که بوبین برق دار شود، کنتاکتها بسته شده و برق به دستگاه متصل به ترمینالهای T2 ، T1 و T3 می رسد.

3) ترمینال کنتاکتهای کمکی یا فیدبک

همانطور که می بینید، ما مجموعه دیگری از ترمینال ها را در قسمت جلویی داریم که با برچسب NO یا نرمال باز مشخص شده اند. این یک کنتاکت معمولی باز ساده است که به عنوان یک کنتاکت کمکی یا یک کنتاکت بازخورد نیز نامیده می شود.

کنتاکت فیدبک چگونه کار می کند؟

این کنتاکت برای ارسال سیگنال به ورودی PLC در مورد سلامت کنتاکتور استفاده می شود. منظور ما از آن چیست؟ نحوه کار این کنتاکت به این صورت است که وقتی بوبین برق دار می شود و سه کنتاکت اصلی آن بسته می شوند، این کنتاکت بازخورد نیز بسته می شود و سیگنالی به ورودی PLC می فرستد.

اما زمانی که کنتاکتور شکسته باشد و انرژی دادن به بوبین منجر به بسته شدن این سه کنتاکت اصلی نشود، کنتاکت بازخورد نیز بسته نخواهد شد و سیگنالی به ورودی PLC ارسال نخواهد شد.

به این ترتیب راهی وجود دارد که در صورت خرابی کنتاکتور به ما اطلاع داده شود.

چگونه کنتاکتور را به PLC و موتور سیم کشی کنیم.

بسیار خوب، برای کنترل موتور با استفاده از PLC از طریق یک کنتاکتور، باید خروجی PLC را به بوبین کنتاکتور وصل کنید تا بتوانید آن را روشن و خاموش کنید.

برق تغذیه 3 فاز را از یک سر به L1، L2 و L3 وصل می کنید و سپس از سمت دیگر ترمینال های T1، T2 و T3 را به موتور وصل می کنید.

برای اطلاع از خرابی کنتاکتور، باید این کنتاکت کمکی یا فیدبک را به یکی از ورودی های PLC  متصل کنید.

همچنین برای اتصال به ورودی PLC به یک کلید شروع (start) و توقف (stop) نیاز دارید. به این ترتیب وقتی کلید استارت را فشار می دهید، سیم پیچ برق می گیرد، کنتاکت ها بسته می شوند و موتور روشن می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، کنتاکت بازخورد نیز بسته می شود و سیگنالی به ورودی PLC ارسال می شود که به ما می گوید کنتاکتور به درستی کار می کند.

هنگامی که کلید استپ را فشار دهید، بوبین بدون برق شده و کنتاکت باز می شود و موتور نیز خاموش می شود.

خلاصه

به طور خلاصه، در این مقاله، شما یاد گرفتید که

– برای روشن و خاموش کردن وسایل برقی با توان نسبتا زیاد و سنگین مانند موتور، فن، پمپ و … از کنتاکتور استفاده می کنیم.

– دلیل استفاده از کنتاکتور این است که این دستگاه های برق قدرت را به صورت غیر مستقیم و ایمن از طریق PLC کنترل کنیم و PLC را مستقیماً به این دستگاه های خروجی وصل نکنیم.

– تفاوت اصلی کنتاکتور و رله در این است که از کنتاکتور برای روشن و خاموش کردن دستگاه های با جریان و ولتاژ زیاد استفاده می شود، اما معمولاً از رله برای روشن و خاموش کردن دستگاه های کوچک با ولتاژ و توان کمتر استفاده می شود.

امیدواریم اکنون به وضوح متوجه شده باشید که کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند.